Zespół Suchego Oka to co raz większy problem pacjentów zgłaszających się do gabinetów lekarskich. Rozwija się w przypadku zaburzeń funkcji filmu łzowego. Szacuje się, że u co trzeciego pacjenta po 40 roku życia dochodzi do zmniejszonego wydzielania łez, a co piąty pacjent zgłasza dolegliwości, które mogą być związane z Zespołem Suchego Oka.
Strona sucheoko.pl została sfinansowana ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki (Program Społeczna Odpowiedzialność Nauki) w ramach projektu pt.: ZSO – rozwój wiedzy o Zespole Suchego Oka (umowa nr SONP/SN/551168/2022)
Wartość dofinansowania: 250 000,00 zł
Całkowita wartość projektu: 280 750,00 zł
Celem projektu jest popularyzacja osiągnięć naukowych, pracy naukowców, badań naukowych i prac rozwojowych oraz na promocji nauki w zakresie epidemiologii, patogenezy, diagnostyki i leczenia Zespołu Suchego Oka (ZSO) poprzez realizację w terminie 01.10.2022 – 30.09.2024, jednej ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej skierowanej do 350 tyś. osób w grupie ryzyka ZSO, lekarzy, pacjentów, optometrystów i lekarzy rodzinnych. Realizację projektu ZSO – rozwój wiedzy o Zespole Suchego Oka wspiera:
Fundacja Wspierania Rozwoju Okulistyki „Okulistyka 21” prowadzi działalność w sferze ochrony i promocji zdrowia, której głównym celem jest podnoszenie jakości metod leczenia okulistycznego osób dorosłych i dzieci. Zespół Suchego Oka, jest jednym z tych zagadnień, któremu Fundacja poświęca najwięcej uwagi, prowadząc działania edukacyjne i profilaktyczne. Dzięki temu, że jesteśmy niezależni od firm oraz grup marketingowych zainteresowanych sprzedażą danego produktu/oferty zachowujemy pełną obiektywność.
Fundacja w 2018 r. zrealizowała projekt pn. „Co Ty wiesz o swoich oczach? – Edukacja osób 60+, mieszkańców Poznania o chorobach oczu”. Projekt polegał na przeprowadzeniu działań edukacyjnych skierowanych do 3 300 osób po 60 roku życia, mieszkających w Poznaniu. Uczestnicy projektu mieli możliwość poszerzenia wiedzy na temat najczęstszych chorób oczu osób po 60 roku życia (w tym Zespoły Suchego Oka). W ramach projektu opracowano m.in. broszurę edukacyjną dotyczącą problematyki zaćmy, AMD oraz Zespołu Suchego oka oraz 3 filmy edukacyjne poświęcone tym chorobom.
Projekt został dofinansowany kwotą 13 325,00 zł przez Urząd Miasta Poznania.
Co Ty wiesz o swoich oczach?
ZSO – rozwój wiedzy o Zespole Suchego Oka
Zespół suchego oka to choroba powierzchni oka, w której zaburzona jest ilość lub jakość łez, przez co nie spełniają one swojej roli w prawidłowym nawilżaniu i ochronie oka. To może prowadzić do stanu zapalnego powierzchni oka, uczucia suchości, pieczenia, podrażnienia i innych nieprzyjemnych objawów.
Główne objawy zespołu suchego oka to:
Paradoksalnie, w zespole suchego oka nierzadko występuje także łzawienie w reakcji na suchość oczu.
Zespół suchego oka może być spowodowany wieloma czynnikami, w tym:
Czynniki ryzyka związane z wystąpieniem zespołu suchego oka to m.in. starzenie się, płeć (kobiety są bardziej narażone), pewne choroby, takie jak cukrzyca, a także korzystanie z niektórych leków, takich jak leki przeciwhistaminowe.
Istnieje wiele sposobów łagodzenia objawów zespołu suchego oka, w tym:
Diagnostyka zespołu suchego oka może obejmować testy łez, ocenę jakości łez, badanie rogówki, ocenę brzegów powiek i spojówki oraz ocenę ogólnego stanu zdrowia oczu. Lekarz może również zlecić badania krwi w celu wykluczenia innych chorób powodujących podobne objawy.
Leczenie ZSO jest obecnie jedynie leczeniem objawowym. Może obejmować stosowanie sztucznych łez, kropli do oczu, maści, a także terapie, takie jak zamykanie ujść przewodu łzowego, zabieg IPL oraz termoterapia w postaci m.in. ciepłych kompresów. W niektórych przypadkach, lekarz może zalecić leki przeciwzapalne lub immunosupresyjne. W niektórych przypadkach sprawdzą się też soczewki kontaktowe sztywne w formie swoistego opatrunku na powierzchni oka.
Tak, zespół suchego oka może prowadzić do poważniejszych problemów, takich jak uszkodzenie rogówki, infekcje oczu oraz dyskomfort, który wpływa na pogorszenie jakości życia. Pacjenci z zaawansowanym ZSO zapytani o jakość życia przy pomocy specjalnego kwestionariusza uzyskiwali wyniki porównywalne z osobami codzienne podlegającymi dializie lub chorującymi na przewlekłą anginę. Dlatego ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem i rozpocząć leczenie objawowe lub wdrożyć działania prewencyjne już na wczesnym etapie.
Tak, istnieją pewne środki domowe, które mogą częściowo pomóc w łagodzeniu objawów, takie jak nawilżacze powietrza w pomieszczeniach (zwłaszcza w sypialni), unikanie długotrwałego korzystania z klimatyzacji i ogrzewania, stosowanie okularów przeciwsłonecznych w czasie wietrznej pogody oraz ciepłe, suche kompresy wspomagające pracę gruczołów Meiboma oraz higiena brzegów powiek i skóry twarzy. Żadne z powyższych jednak nie zastąpi konsultacji ze specjalistą i wdrożenia indywidulanej drogi postępowania.
Jeśli objawy zespołu suchego oka są uporczywe, nasilają się lub powodują trudności w codziennym funkcjonowaniu, warto skonsultować się z okulistą lub specjalistą ds. zdrowia oczu. Lekarz może przeprowadzić dokładne badanie i zalecić odpowiednią terapię dopasowaną do przyczyny problemów.
Można podejmować pewne środki ostrożności, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia zespołu suchego oka, takie jak dbanie o nawilżenie oczu w środowiskach o niskiej wilgotności, unikanie długotrwałego eksponowania oczu na działanie komputera, korzystanie z ochrony oczu podczas wietrznej pogody i dbanie o ogólne zdrowie organizmu poprzez dietę, ćwiczenia i regularne wizyty u specjalistów ochrony zdrowia.
Zespół suchego oka jest chorobą przewlekłą i zwykle rozwijają się powoli i przez długi czas (o ile nie jest spowodowana nagłą chorobą). Odpowiednie leczenie i zarządzanie objawami mogą znacznie poprawić jakość życia pacjenta.
Tak, istnieją różne rodzaje zespołu suchego oka. Najczęściej występujący to zespół suchego oka wywołany zwiększonym parowaniem łez wskutek ich nieodpowiedniego składu. Wyróżniamy także zespół suchego oka spowodowany niewystarczającą ilością łez. Zespół suchego oka może być także wywołany problemami z powierzchnią oka, tj. zapaleniem brzegów powiek. W związku z powyższym, ważne jest, aby zidentyfikować źródło problemu, od którego zależy postępowanie.
Na przestrzeni lat badania wykazały wiele czynników ryzyka rozwoju zespołu suchego oka.
Można je podzielić na kilka grup:
U około 40% użytkowników występuje dysfunkcja powiekowych gruczołów Meiboma prowadząca do zaburzeń warstwy lipidowej filmu łzowego. Natomiast udowodniono, że użytkowanie jednodniowych soczewek kontaktowych może być rozważane, ponieważ wywiera mniejszy wpływ na powierzchnię oka. Dodatkowo, musimy pamiętać, że suche oko o średnim lub ciężkim nasileniu jest przeciwskazaniem do noszenia soczewek.
Stałe uszkadzanie komórek nabłonka spojówki i stymulacja odpowiedzi zapalnej podczas zespołu suchego oka może prowadzić do rozwoju zmian alergicznych. Natomiast zapalenie alergiczne jest związane ze spojówką oraz rogówką, której zaburzenia obejmują warstwę śluzową, wchodzącą w skład filmu łzawego. Stąd wynika duża zależność między alergiami ocznymi a ZSO.
W chwili obecnej nie ma możliwości całkowitego wyleczenia zespołu suchego oka i objawy choroby zazwyczaj utrzymują się z większym bądź mniejszym nasileniem. Leczenie zespołu suchego oka jest wyłącznie objawowe, tzn. nie leczy się właściwych przyczyn schorzenia, tylko stosuje różne preparaty zastępujące brakujące łzy (tzw. sztuczne łzy lub substytuty łez) lub zmniejszające dolegliwości. Trzeba jednak mieć na uwadze, że preparaty te nie przywracają prawidłowej produkcji łez. Istnieje wiele tego typu preparatów, warto wybierać krople bez konserwantów i pamiętać, by stosować je co najmniej 3-4 razy dziennie.
Wciąż powstają nowe metody, jedną z najciekawszych jest leczenie z zastosowaniem intensywnego światła pulsacyjnego (IPL). Udowodniono podczas badań na Uniwersytecie w Auckland, iż zmniejsza ono objawy suchego oka i poprawia jakość filmu łzowego.
